श्रीनगरमा जी-२० बैठक : विवादित क्षेत्रमाथि आफ्नो नियन्त्रणलाई वैध बनाउने भारतीय प्रयास

काठमाडौँ – भारत प्रशासित कश्मीरको भाग श्रीनगरमा समूह २० (G20) देशहरूको बैठक आयोजना गर्ने भारतको निर्णयलाई पाकिस्तानले आलोचना गरेको छ।

पाकिस्तानको विदेश मन्त्रालयले मंगलबार एक विज्ञप्ति जारी गर्दै भारत सरकारले मे २२ देखि २४ सम्म हुने G20 पर्यटन कार्य समूहको बैठकका लागि श्रीनगरलाई स्थानको रूपमा घोषणा गरेपछि पाकिस्तानले आलोचना गरेको हो ।

"भारतको गैरजिम्मेवारपूर्ण कदम संयुक्त राष्ट्र सुरक्षा परिषद्को प्रस्तावहरूको सरासर अवहेलना र संयुक्त राष्ट्र बडापत्र र अन्तर्राष्ट्रिय कानूनको सिद्धान्तहरूको उल्लङ्घनमा जम्मू र कश्मीरमा आफ्नो अवैध कब्जालाई निरन्तरता दिन आत्म-सेवा गर्ने उपायहरूको श्रृंखलामा पछिल्लो हो, पाकिस्तान यी कदमहरूको घोर निन्दा गर्दछ " विज्ञप्तिमा भनिएको छ।

विज्ञप्तिमा त्यस्ता घटनाहरूले जम्मू र कश्मीरको अन्तर्राष्ट्रिय रूपमा मान्यता प्राप्त विवादको वास्तविकता लुकाउन सक्दैन जुन सात दशकभन्दा बढी समयदेखि संयुक्त राष्ट्र सुरक्षा परिषद्को एजेन्डामा रहेको छ।

​​​​​​​भारतले गत वर्षको डिसेम्बरमा १९ देश र युरोपेली संघ मिलेर बनेको आर्थिक सहयोग समूह G20 को अध्यक्षता ग्रहण गरेको थियो। यो सेप्टेम्बरमा नयाँ दिल्लीमा नेताहरूको शिखर सम्मेलन आयोजना गर्ने कार्यक्रम रहेको छ।

सन् १९४७ मा ब्रिटिश शासनबाट स्वतन्त्रता प्राप्त गरेदेखि कश्मीर भारत र पाकिस्तान बीचको फ्ल्यास पोइन्ट रहेको छ। दुई आणविक हतियार भएका छिमेकीहरूले तीनवटा युद्ध लडेका छन्, जसमध्ये दुईवटा कश्मीरलाई दुबै देशले नियन्त्रणमा राख्छन् र जसलाई दुबै देशले पूर्ण रूपमा दाबी गर्छन्।

चार वर्षअघि प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीको नेतृत्वमा रहेको भारतको हिन्दू राष्ट्रवादी सरकारले भारत प्रशासित कश्मीरलाई आंशिक स्वायत्तता दिने भारतीय संविधानको धारा ३७० खारेज गर्दा कश्मीर मुद्दा थप चर्किएको छ ।

भारतले कश्मीरको श्रीनगरमा G20 बैठक आयोजना गर्ने एकपक्षीय निर्णयलाई धेरैले विवादित क्षेत्रमाथि आफ्नो नियन्त्रणलाई वैध बनाउने प्रयासको रूपमा हेरेका छन्।  कश्मीरी जनताको आत्मनिर्णयको अधिकारलाई कमजोर पार्नुको अतिरिक्त, यो कार्यले विवादको शान्तिपूर्ण समाधानका लागि अन्य देशहरूको मागलाई समेत बेवास्ता गर्दछ। कश्मीरमा भारतीय सरकारको रणनीति, ठूलो सैन्य उपस्थिति, विपक्षीहरूको दमन र मानवअधिकार उल्लङ्घनको विशेषताले शान्तिपूर्ण सहअस्तित्व, अरूको सम्मान र सञ्चारका सिद्धान्तहरूको विपरीत चलिरहेको छ । 

भारतको गैरकानूनी कब्जाबाट स्वतन्त्रता प्राप्त गर्न कश्मीरी जनता लामो समयदेखि आफ्नो आत्मनिर्णयको अधिकार र शान्तिपूर्ण जीवन जिउन संघर्ष गर्दै आएका छन्।  भारतले उनीहरूको आवाजलाई निरन्तर दबाउँदै आएको  छ ।  

भारतले कश्मीरमा, कडा सुरक्षा उपायहरू र मानिसहरूको आवागमनको स्वतन्त्रतामा प्रतिबन्ध लगाइएकोले अविश्वास, डर र सामाजिक विभाजनको वातावरण सिर्जना गरेको छ। भारत सरकारले पाकिस्तान र कश्मीरको नेतृत्वलगायत सबै पक्षसँग ठोस वार्ता गर्न नसक्दा यो मुद्दा झनै बिग्रिएको छ।  

प्रकाशित मिति : २ जेष्ठ २०८०, मंगलबार  ४ : २९ बजे