जेरुसलम । इजरायल र हमासबीच फेरि झडप भएको छ । प्यालेस्टिनी चरमपन्थी समूहले गाजा पट्टीबाट इजरायलमा मिसाइल आक्रमण गरेको छ । जसका कारण युद्धको अवस्था सिर्जना भएको छ । अचम्मको कुरा के छ भने हमासले एक वा दुईवटा मिसाइलले आक्रमण गरेको होइन, बरु इजरायलमा ५ हजार रकेट प्रहार गरेको दाबी गरेको छ । एक हिसाबले हमासले इजरायलमा अचानक आक्रमण गरेको छ, जसको लागि यो तयार थिएन।
हमास सन् १९८० को दशकमा स्थापना भएको थियो। यो प्यालेस्टिनी चरमपन्थी संगठन र राजनीतिक पार्टी हो। हमासले सन् १९८७ मा आफ्नो शक्ति प्रदर्शन गर्यो, जब यसले इजरायलविरुद्ध प्यालेस्टिनी जनताको आवाज उठाउन पहिलो इन्टिफादा सुरु गर्यो। हमासको अर्थ अरबीमा ‘इस्लामिक प्रतिरोध आन्दोलन’ हो। हमासको स्थापना शेख अहमद यासिनले गरेका थिए, जो १२ वर्षको उमेरदेखि नै ह्वीलचेयरमा थिए।
एक हिसाबले शेख अहमद यासिन यस चरमपन्थी समूहका धार्मिक नेता थिए। सन् २००४ मा इजरायली हमलामा उनको मृत्यु भएको थियो । सन् १९९० को दशकदेखि हमासले आफूलाई सैन्य संगठनको रूपमा स्थापित गर्न काम गरिरहेको छ। हमास गाजा पट्टीबाट सञ्चालन हुन्छ। यहाँ उसले सरकार चलाउँछ र जनतालाई सहयोग गर्छ। यसको एक सैन्य शाखा छ, जसको नाम ‘इज्जेदिन अल कसाम ब्रिगेड’ हो । यो ब्रिगेड इजरायल आक्रमण गर्न जिम्मेवार छ।
वास्तवमा सन् १९४८ मा इजरायल बनेपछि अरब राष्ट्रहरूमा असन्तुष्टि बढ्यो । जोर्डन, इजिप्ट, सिरिया, सबै अरब देश प्यालेस्टिनी प्राधिकरणमा सरोकारवाला थिए। १९६४ मा प्यालेस्टाइन लिबरेसन अर्गनाइजेसन इजरायलको विरोध गर्न गठन गरिएको थियो। यासिर अराफात सन् १९८० र १९९० को दशकमा पीएलओका सबैभन्दा लोकप्रिय नेता थिए। उनको पार्टीको नाम फतह पार्टी थियो, जसले गाजा र वेस्ट बैंकमा सन् १९९६ मा भएको पहिलो चुनाव जितेको थियो।
गाजा र वेस्ट बैंकको क्षेत्रलाई ‘प्यालेस्टाइन नेशनल अथॉरिटी’ भनेर चिनिन्छ, जहाँ प्यालेस्टिनीहरू सरकार चलाउने जिम्मेवार छन्। ‘प्यालेस्टाइन नेशनल अथॉरिटी’ लाई संयुक्त राष्ट्र संघले पनि मान्यता दिएको छ । सन् २००४ मा अराफातको मृत्युपछि प्यालेस्टाइन राष्ट्रिय प्राधिकरण र फतह पार्टीको नियन्त्रण महमूद अब्बासको हातमा गयो । यसैबीच, हमासले आफ्नो सैन्य शाखा बलियो बनाउन जारी राख्यो र लोकप्रियता पनि बढ्दै गयो।
सन् २००५ मा दोस्रो पटक चुनाव हुँदा फताह पार्टीले ‘प्यालेस्टाइन नेशनल अथॉरिटी’ को राष्ट्रपति चुनाव जित्यो। तर गाजा पट्टीमा हमासले जित हासिल गरेको छ । तर, गाजामा पनि फतह पार्टीको सरकार चल्ने थियो किनभने उसले राष्ट्रपति चुनाव जितेको थियो। तर २००६ मा गाजाले यहाँ कू र आफ्नै सरकार गठन गर्यो। २००७ देखि यसले गाजालाई पूर्ण रूपमा कब्जा गर्यो। गाजा स्ट्रिपमा हमासको सरकार छ भने पश्चिम बैंकमा फताह पार्टीको शासन छ।
वास्तवमा, यो विवादको कारण अल–अक्सा मस्जिद परिसर हो। हमासका सैन्य कमाण्डर मोहम्मद डेफले ‘अपरेशन अल–अक्सा स्ट्रोम’ घोषणा गरेका छन् । यो एक नयाँ अपरेशन हो, जसको उद्देश्य संवेदनशील मानिने अल–अक्सा कम्पाउन्डलाई मुक्त गर्नु हो। अल–अक्सा मस्जिद जेरुसेलम शहरमा छ। जुन सहरमा पछिल्लो समय यहुदीहरु आफ्नो पवित्र चाड मनाउन यहाँ आउने गरेका छन् । टेम्पल माउन्ट यस परिसरमा नै छ, जहाँ यहूदीहरूले प्रार्थना गर्छन्।
मोहम्मद डेफले इजरायल विरुद्ध हमासको आक्रमणको यो पहिलो कदम भएको बताएका छन् । हामी दुश्मनलाई अल–अक्सा मस्जिद विरुद्ध आक्रामकता नदेखाउन चेतावनी दिन्छौं। शत्रु विरुद्ध कारबाही हुनेछ। हमासले वेस्ट बैंकमा बस्ने प्यालेस्टाइनीहरूलाई बिना डर इजरायलमा आक्रमण गर्न आग्रह गरेको छ। उनले जनतालाई उक्साएर सडकमा आउन र आक्रमण सुरु गर्न आग्रह गरेका छन् ।
प्रकाशित मिति : २१ आश्विन २०८०, आइतबार ९ : २७ बजे
प्रतिक्रिया